Het blijft een bijzondere band die Nederland heeft met schaatsen en met de Elfstedentocht in het bijzonder. Zeker voor buitenstaanders. Inmiddels is het alweer 23 jaar geleden dat Henk Angenent de laatste Tocht der Tochten won. En met het veranderende klimaat lijkt de kans groter dat de Elfstedentocht nooit meer plaats zal vinden dan dat hij ooit wel weer ‘oan giet’. Reden genoeg voor CBS om eens te kijken waar het nou allemaal om te doen is, die Elfstedentocht.

Mensen zijn veel aardiger op het ijs

Om de gekte een beetje te kunnen begrijpen reist Whitaker niet alleen af naar Nederland, maar ook naar Oostenrijk. Daar wordt ieder jaar op de Weissensee de Alternatieve Elfstedentocht gehouden. De schaatsers gaan om 6 uur ’s ochtends van start in het pikkedonker, stuk voor stuk uitgerust met een zaklampje op hun hoofd. Volgens de Amerikaan lijkt het van boven op een file, maar dan op het ijs. Echt snappen waarom duizenden, mannen, vrouwen en kinderen het doen, doet hij echter niet. “Je moet vroeg op, het is donker. Er is altijd een blessure, het is alsof iedereen blaren krijgt. Wat is de aantrekkingskracht?”

De vraagt wordt gesteld aan de familie Blom die met een stuk of twintig man vertegenwoordigd is in Oostenrijk. “Iedereen is 50% aardiger op het ijs. Het is zo fijn”, legt Leonard Blom uit. 

De Nederlandse Superbowl

Johan, een andere telg uit de familie Blom vergelijkt de Elfstedentocht met de Amerikaanse Superbowl, de finale van de NFL (National Football League). “De Amerikanen hebben de superbowl en wij hebben de Elfstedentocht. Amerika komt tot stilstand tijdens de Superbowl. Dat keer drie zou bij ons gebeuren als er een Elfstedentocht is.” “Volgens mij is Nederland het enige land ter wereld waar mensen hopen en bidden voor een hele koude winter”, concludeert Whitaker. Ook zegt de verslaggever dat hij heeft gehoord dat je een beetje gek moet zijn om mee te doen aan de tocht. “Dus de Bloms zijn een beetje gek?” Hij krijgt een volmondig ja te horen.

Erben Wennemars bidt voor kou

Iemand die sowieso elk jaar bidt voor veel kou is Erben Wennemars, die de passie voor de Tocht der Tochten misschien wel het meest belichaamt van iedereen. De voormalig wereldkampioen verklaart aan Whitaker dat hij al zijn medailles op te geven om een keer aan de Elfstedentocht mee te mogen doen. “Je bent bereid dat allemaal op te geven om mee te doen?” vraagt hij, “Is het zo belangrijk voor je?” Erben laat er geen twijfel over bestaan: “Dit is waar de sport echt om draait.”

Geen echte winter meer

Toch gaat het als het over de Elfstedentocht gaat ook over teleurstelling. Zeker wanneer Whitaker in gesprek is met voorzitter van de Koninklijke Vereniging De Friesche Elf Steden, Wiebe Wieling. Hij heeft de ondankbare taak om elk jaar de Elfstedentocht voor te bereiden voor het geval het wel genoeg vriest. Maar de winters zijn niet meer wat ze geweest zijn, ziet hij. Met weemoed denkt Wieling terug aan de twee keer dat hij zelf de Elfstedentocht heeft geschaatst: “Die twee dagen waren groter dan mijn bruiloft.” Maar Wieling houdt hoop dat er ooit weer een Tocht der Tochten komt. Whitaker vult hem aan: “Hoop doet leven.”