Tijd om te stoppen met fat shaming. Na het lezen van het NRC artikel waarin cardioloog Janneke Wittekoek en wetenschapsjournalist Asha ten Broeke met elkaar in gesprek gaan, zijn er nogal wat dingen duidelijk geworden. Zo vertelt Ten Broeke - zelf een BMI van boven de 40 - het volgende over haar ervaringen: "Dan krijg ik op social media te horen: ‘Ik moet meer premie betalen omdat jij de hele dag met je vette reet bij McDonald’s zit.' De afkeer en de walging van anderen, de zelfhaat die dat bij dikke mensen oproept – het is echt verschrikkelijk."

Anti-fattism-activisme 

Ten Broeke noemt zichzelf anti-fattism-activist: iemand die tegen het stigmatiseren en discrimineren van dikke mensen is. "De sociale norm schrijft voor dat we dikke mensen lelijk vinden, en zelfs dat we makkelijk aannemen dat ze ook wel lui, ongezond, oninteressant en dom zullen zijn", schrijft De Correspondent. Gelukkig groeit er een tegengeluid. Sinds een paar jaar zien we steeds meer body positivity initiatieven en anti-fat shaming bewegingen opkomen. Om fat shaming onder de aandacht te brengen organiseerde actiegroep Political Fatties in 2018 een wetenschappelijke conferentie in Amsterdam om het fenomeen te belichten.

Wat precies het probleem is? Lisa Jansen, schrijver van het boek ‘Laat je horen’, omschrijft het als volgt in dit artikel van OneWorld: "Hoe verder je van de witte, slanke, (op het oog) gezonde norm afstaat, hoe meer discriminatie je zal ervaren."

Gewichtsdiscriminatie

Uit recent wetenschappelijk onderzoek blijkt dat er weinig aandacht is voor discriminatie op grond van gewicht, maar dat dit weldegelijk plaatsvindt. "Gewichtsdiscriminatie komt voor op de arbeidsmarkt en bij toegang tot diensten, voornamelijk in de gezondheidszorg. Tegelijkertijd wordt deze vorm van discriminatie zelden wettelijk verboden." In de enkele gevallen waarbij dit wél juridisch veroordeeld is, vond de veroordeling plaats op basis van de discriminatiewet voor gehandicapten, stelt het onderzoek.

Ook Ten Broeke werd in de medische wereld van het kastje naar de muur gestuurd, voordat zij de juiste diagnose kreeg. Vijf artsen bezocht zij voor die tijd, waar zij allen zeiden dat ze eerst maar eens moest afvallen. Pas nadat zij zelf de vraag stelt, 'welke onderzoeken zou je doen als ik dun was geweest?' is het een immunoloog die de juiste diagnose weet te stellen.

‘Eigen schuld’ 

Dide van Eck is onderzoeker aan de Universiteit Utrecht en onderzoekt de positie van dikke mensen binnen organisaties. "Er is veel onderzoek op basis van andere lichamelijke kenmerken, zoals beperkingen, seksualiteit of huidskleur. Maar nog heel weinig naar lichaamsomvang, toch omdat daarover nog heel erg dat idee van individuele verantwoordelijkheid heerst", zegt Van Eck. Rondom dik-zijn heerst een cultuur van eigen schuld en er wordt snel gezegd dat dikke mensen maar 'gewoon moeten afvallen'. "Dat sommige mensen er simpelweg niks aan kunnen of wíllen doen, is minder geaccepteerd", stelt Van Eck.

Naast simpelweg niet de behoefte voelen om af te vallen, speelt ook de inkomensverdeling in Nederland een rol bij overgewicht. Zo blijkt uit onderzoek van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu dat 'mensen die in armoede leven, vaak een minder gezonde levensstijl hebben en daardoor ongezonder zijn'. Daarnaast blijkt dat mensen met een laag inkomen vaker overgewicht hebben, ten opzichte van mensen met een inkomen boven de lage inkomensgrens.

Dus, wat de reden van dik-zijn ook is… Mensen stigmatiseren, beledigen of discrimineren op basis van uiterlijk heeft nog nooit iemand verder gebracht. Hoog tijd om daar mee op te houden. Hoe? Lees je in over bodyshaming en neem de woorden ‘ik voel me dik’ niet meer in de mond. Meer praktische tips? Neem hier ook eens een kijkje.

Benieuwd naar het artikel in de NRC? Je leest het hieronder: