Het gevoel dat je anders bent dan anderen: het hebben van autisme kan ervoor zorgen dat je meer eenzaamheid ervaart. Tim, Dominique en Michael zijn drie jonge mensen met autisme en vertellen over eigen ervaringen met eenzaamheid. 'Soms begrijp ik mezelf niet eens.'

Geschreven door Beau Geraeds

Tim, Dominique en Michael

Buiten de norm 

In groep drie van de basisschool kreeg Tim Velings (22) de diagnose 'klassiek autisme', tegenwoordig ASS, autismespectrumstoornis. Dit houdt voor hem in dat hij moeite heeft met het inschatten van emoties, de context van gesprekken en sociale vaardigheden.

Tot een paar weken geleden had Tim veel last van eenzaamheid. Hij vertelt hoe de coronacrisis dit heeft beïnvloed: 'Voor een autist zoals ik is het lastig als alles online plaatsvindt. Ik voel graag de sfeer in een kamer aan. Ik heb lichaamstaal nodig om de houding van anderen te interpreteren en de context op te bouwen. Online valt dat weg.'

Het lijken net twee werelden: in de ene pas je wel en in de andere niet

Tim

Voorheen ging Tim wel eens naar feestjes, waar hij vervolgens knettergek werd van de herrie. Hierdoor ging hij feestjes uiteindelijk uit de weg, wat zwaar voor hem was: "Het geeft het gevoel dat je een mislukking bent en er niet bij hoort. Dat zorgt voor eenzaamheid."

Gelukkig gaat het sinds een aantal weken weer beter met Tim. Doordat hij een cursus volgt, kan hij weer mensen in het echt zien. Iets anders dat Tim mentaal heel erg helpt, is kanoën. "Tijdens kanoën heb ik de handvatten om te doen wat er van me wordt verwacht. Het lijken net twee werelden: in de ene pas je wel en in de andere niet."

Tim Velings tijdens zijn favoriete bezigheid: kanoën

In tranen door lawaai

Dominique van Steijn (18) werd op haar derde met ASS gediagnosticeerd. Zelf ervaart ze gelukkig weinig eenzaamheid. Ze ziet dit wel anders in haar omgeving: "Op de basisschool had ik een vriend met ASS die niet goed tegen harde geluiden kon. Hij zat een keer in een hoek te huilen, omdat iets veel lawaai maakte. Ik ging naar hem toe om te vragen of alles oké was. Als ik daar op dat moment niet was geweest, denk ik dat hij zich eenzaam had gevoeld."

Hij dacht dat ik mijn autisme gebruikte om iets niet te hoeven doen

Dominique

Onbegrip op werkvloer

Dominique's vorm van autisme houdt voor haar in dat ze snel moe is. Ze stottert veel en moet zoeken naar de juiste woorden. Dominique heeft online school en gaat naar een stageplek in de IT-richting. Kort geleden had ze een slechte dag op stage: "Ik had een akkefietje met een van mijn bazen. Hij dacht dat ik mijn autisme gebruikte om iets niet te hoeven doen. Dat zou ik nooit doen. Hij verhief zijn stem en daar kan ik niet goed tegen. Als zoiets gebeurt, ga ik me druk maken om wanneer dit wéér zal gebeuren. Soms voel ik me onbegrepen."

Dominique met haar eigen Sunflower keycord en een boekje van het project ‘Vliegen met autisme’

Om in het openbaar voor meer herkenning en begrip te zorgen, draagt Dominique een Sunflower keycord. Deze geeft aan dat je een verborgen handicap hebt, zoals AD(H)D, autisme of dementie. De Sunflower is in Nederland onder andere bekend bij een aantal supermarkten, op Schiphol en bij de politie.

Het GGZ-balletje

Michael de Man (25) hoorde begin dit jaar dat hij ASS heeft. Hij heeft zich vaak eenzaam en alleen gevoeld, maar kon dit vóór zijn diagnose niet goed plaatsen. "Dat maakt het lastig te begrijpen wat er in mijn hoofd omgaat en soms begrijp ik mezelf niet eens – dat is voor mij dat eenzame gevoel."

Lees ook

Vier jaar geleden kwam Michael met zijn problematiek bij de huisarts terecht en vanuit daar is het GGZ-balletje gaan rollen. Hij liep tegen wachtlijsten in de zorg aan en voelde zich niet gehoord – dit gaf hem een klotegevoel. "Wat het voor mij soms eenzamer maakte, is het gevoel dat ik de weg naar de diagnose alleen moest afleggen." Michael vindt het nog steeds moeilijk dat hij zijn struggle niet echt met anderen kan delen. "Mijn ouders hebben zich er nooit écht in verdiept."

Portretfoto van Michael de Man

Lotgenotencontact

Michael heeft zich altijd een beetje aangepast aan alles en iedereen om zich heen. "Ik wilde normaal zijn en erbij horen," vertelt hij met enige trilling in zijn stem. Sinds ruim een jaar heeft hij een vriendin met wie hij gelukkig is. "Mijn vriendin laat mij gewoon ‘mij’ zijn. Zo iemand gun ik iedereen." Wel heeft Michael de behoefte om met andere autisten te praten over hoe zij dingen ervaren. "Het lijkt me leuk om een soort van maatje te hebben, een lotgenoot. De zoektocht naar lotgenotencontact is al een tijd aan de gang, maar ik heb het gevoel dat niemand is zoals ik. En ik wil het niet alleen maar over koetjes en kalfjes hebben."

Wat wel, wat niet?

Tim, Dominique en Michael hebben alle drie een boodschap over de omgang met autisme. Dominique: "Persoonlijk vind ik het fijn om het te horen als ik iets goed doe. Er is een lange lijst van wat je wel en niet kunt doen, en elk mens is weer anders!"

Elke autist is uniek

Tim

Iets dat Michael belangrijk vindt om níét te doen, is afzwakken wat een ander heeft. "Ik hoor mensen soms zeggen: 'Ik leg dit ook altijd op een vaste plek, dan zal ik ook wel autisme hebben!' Er komt zoveel meer bij kijken dan dat." Tim voegt hieraan toe: "Elke autist is uniek. Er zal nooit één manier zijn om iedereen te behandelen. Vraag wat iemand fijn vindt."